ตรีผลา นับเป็นสมุนไพรไทยอีกหนึ่งตัวที่เป็นที่รู้จัก และใช้กันมาอย่างยาวนาน โดย คำว่าตรีหมายถึง สาม และผลา หมายถึงผลไม้ นั่นก็คือยาสมุนไพรที่ประกอบด้วยผลไม้สามอย่างนั่นเอง คือ สมอภิเภก สมอไทย และมะขามป้อม
ซึ่งเมื่อนำผลไม้ทั้งสามมารวมกันก็จะมีสรรพคุณทางยาที่จะช่วยในการควบคุมและกำจัดสารพิษในร่างกาย โดยส่วนประกอบทั้งสามจะทำงานร่วมกัน และส่งเสริมกันได้เป็นอย่างดี ซึ่งในปัจจุบันมีการนำยาตำหรับนี้มาผลิตเป็นสินค้า เครื่องดื่มสมุนไพรกันอย่างกว้างขวาง รับประทานได้ทุกเพศ ทุกวัย สามารถทานเป็นประจำได้โดยไม่มีผลข้างเคียงที่เป็นอันตราย และยังเป็นที่นิยมอย่างมากในต่างประเทศ เพราะมีส่วนในการควบคุมน้ำหนักและล้างพิษในร่างกายได้อย่างปลอดภัย
ลูกสมอไทย
สมอไทยเป็นพืชที่พบได้ทั่วไปตามป่าเบญจพรรณ จัดเป็นไม้ยืนต้นที่มีความสูงเฉลี่ยอยู่ที่ประมาณ 20 เมตร ส่วนสำคัญที่นิยมนำมาใช้ประโยชน์ก็คือส่วนของผล มีลักษณะป้อมๆ คล้ายทรงไข่ ส่วนของเนื้อค่อนข้างหนา รสฝาดเปรี้ยว ผลที่แก่ได้ที่แล้วจะมีสีเขียวอมเหลือง แล้วก็เปลี่ยนเป็นสีดำเมื่อผลนั้นแห้ง องค์ประกอบทางเคมีที่สำคัญอยู่ในกลุ่มของสารแทนนิน ( tannin ) จึงโดดเด่นในเรื่องแก้ปัญหาโรคที่เกี่ยวกับระบบทางเดินอาหาร ไม่ว่าจะเป็น แก้ลมจุกเสียด อาหารไม่ย่อย ท้องผูก เป็นต้น นอกจากนี้ก็จะเป็นโรคผิวหนัง โรคพยาธิ โรคหัวใจ คลื่นไส้ อาเจียน และอื่นๆ อีกมายมาย แม้ว่าเราจะนิยมใช้ส่วนของผลมากกว่าส่วนอื่น แต่ลำต้น เปลือก ดอก หรือแม้แต่ผลที่ยังอ่อนอยู่ก็สามารถนำมาทำตำรับยาได้ทั้งหมด
ลูกสมอพิเภก
สมอพิเภกเป็นกลุ่มของไม้ผลัดใบที่มีความสูงเฉลี่ยไม่ต่างจากสมอไทย จุดสังเกตคือบริเวณโคนต้นมักมีรากค้ำยันที่เราเรียกว่า “ พูพอน ” ซึ่งมีขนาดใหญ่ เปลือกหนาสีดำแกมขาว ผลมีลักษณะกลมและอยู่รวมกันเป็นพวงโต หากมองจากที่ไกลๆ ก็ดูคล้ายลำใยอยู่เหมือนกัน เปลือกผลของสมอพิเภกจะต่างจากสมอไทยเล็กน้อย คือมีความแข็งและมีขนที่ละเอียด สามารถทานได้ทั้งผลดิบและผลสุก โดยผลดิบจะมีคุณสมบัติเป็นยาระบายอ่อนๆ ส่วนผลสุกจะช่วยบรรเทาอาการท้องเสีย ลดไข้และรักษาโรคภูมิแพ้ได้ สิ่งที่โดดเด่นของสมอพิเภกก็คือมีสารออกฤทธิ์ที่ต่อต้านเชื้อจุลินทรีย์ได้
มะขามป้อม
มะขามป้อมเป็นผลไม้ที่มีค่าวิตามินซีสูงมากชนิดนี้ เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางที่พบได้มากในเขตป่าเบญจพรรณ ลักษณะต้นโดยรวมคล้ายต้นมะขามที่ดูโปร่ง ส่วนผลเป็นทรงกลมสีเขียวอ่อน และเมื่อแก่จะเปลี่ยนเป็นสีเขียวอมเหลือง ขนาดของผลอยู่ที่ประมาณเส้นผ่านศูนย์กลาง 2 เซนติเมตร ทานได้ตั้งแต่ผลเริ่มโตเต็มที่ รสชาติออกเปรี้ยวฝาด และมีความรู้สึกหวานตามมา สรรพคุณคือช่วยแก้ไอ ขับเสมหะ ทำให้สดชื่นและแก้อาการผิวหนังอักเสบ มีงานวิจัยว่าช่วยป้องกันโรคมะเร็งและแก้พิษจากสารตะกั่วได้
สรรพคุณของตรีผลา
-
ช่วยป้องกันการเสื่อมของเซลล์ต่างๆ ช่วยต่อต้านอนุมูลอิสระ
-
ช่วยป้องกันการอ่อนเพลีย ทำให้สุขภาพร่างกายแข็งแรง
-
ในวงการแพทย์แผนไทย จัดว่าตรีผลาเป็นยาอายุวัฒนะ บำรุงสุขภาพร่างกาย ให้มีอายุยืนยาว
-
ช่วยชะลอความแก่ชรา คงความอ่อนเยาว์
-
เพิ่มการสร้างคอลาเจน ทำให้ผิวพรรณผ่องใสยิ่งขึ้น
-
ช่วยให้หลับสบาย หลับลึก และตื่นมาอย่างแจ่มใส มีชีวิตชีวา
-
ช่วยปรับสมดุลของร่างกาย บำรุงธาตุ และการไหลเวียนของโลหิต
-
ช่วยบำรุงเส้นเสียง
-
ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันแก่ร่างกาย
-
ช่วยป้องกันหวัด รวมทั้งป้องกัน และบำบัดโรคที่เกี่ยวข้องกับภูมิคุ้มกัน
-
ช่วยควบคุมความดันโลหิต ระดับน้ำตาลในเลือด และป้องกันการเกิดโรคเบาหวาน
-
ช่วยขับสารพิษ ล้างพิษในร่างกาย ระบบน้ำเหลือง ขับน้ำเหลืองเสีย ล้างเมือกในลำไส้
-
ช่วยควบคุมน้ำหนัก ลดมวลไขมันออกจากร่างกาย
-
ช่วยในการควบคุมการขับถ่าย ช่วยในการระบายท้อง หากใช้ก่อนนอน ช่วยลดอาการท้องผูก
-
ช่วยรักษา และบรรเทาอาการริดสีดวงทวาร
-
ช่วยเสริมในการทำงานของไต
-
ช่วยยับยั้ง และป้องกันการเกิดของเซลล์มะเร็ง มีฤทธิ์ต่อต้าน / ชะลอการเติบโตของเซลล์มะเร็ง
-
ช่วยต่อต้านโรคไขข้ออักเสบ อย่างมีประสิทธิภาพ บรรเทาอาการของโรคเกาต์ โดยการทานตรีผลา ร่วมกันกับมหาหิงคุ์ เป็นประจำ